Zawód nauczyciela nie należy do najłatwiejszych. Praca podlega na ciągłej ocenie i kontroli zarówno ze strony dyrekcji szkoły i innych nauczycieli, jak i uczniów i rodziców. Szczególnie w czasach wszechobecnych mediów społecznościowych i łatwego dostępu do wszelkiego rodzaju urządzeń cyfrowych. Presja towarzysząca temu zawodowi sprawia, że nauczyciele są jedną z profesji najbardziej podatnych na wypalenie zawodowe.
Wypalenie zawodowe to odpowiedź ze strony organizmu na długotrwały, chroniczny stres emocjonalny, związany z wykonywaną pracą. Może być ono reakcją na długotrwałe przeciążenie obowiązkami, zbyt odpowiedzialne i trudne zadania lub wyczerpującą, nudną i monotonną pracę. Ale i bycie wyeksponowanym na hałas, rozwiązywanie dużej ilości konfliktów między uczniami, czy chociażby innymi współkolegami, nauczycielami. Występuje, gdy praca przestaje dawać satysfakcję, pracownik przestaje się rozwijać zawodowo, czuje się przepracowany i niezadowolony z wykonywanego zajęcia, które niegdyś sprawiało mu przyjemność. Uważa się, że wypalenie zawodowe może się pojawić między 3. a 6. rokiem pracy i powrócić po 9 latach aktywności zawodowej.
Według obecnej wiedzy na wypalenie zawodowe najczęściej narażeni są przedstawiciele zawodów społecznych, a więc związanych z kontaktem z ludźmi. Dlatego jedną z najbardziej narażonych na nie grup zawodowych są właśnie nauczyciele.
OBJAWY WYPALENIA
Objawów wypalenia jest wiele i u każdego mogą się one manifestować w inny sposób. Na początku przeważnie są to: zmęczenie, migrenowe bóle głowy, kłopoty ze snem, problemy gastryczne, spadek odporności, co z kolei objawia się częstymi zachorowaniami. Na kolejnym etapie zanika optymizm, pojawia się nie-chęć do pracy, niezdolność do koncentracji, brak zadowolenia z siebie, złość, niechęć, poczucie winy, brak odwagi oraz obojętność. Przekłada się to uczniów, ale i na życie rodzinne.
Symptomy wypalenia:
- odczucie przepracowania,
- zaburzenia snu,
- chroniczne zmęczenie,
- migrenowe bóle głowy,
- spadek odporności,
- brak chęci do pracy,
- brak cierpliwości,
- drażliwość i poirytowanie,
- utrata entuzjazmu,
- stany depresyjne.
RELACJE A STRES
Praca pedagoga to nie tylko prowadzenie zajęć dydaktycznych i przekazywanie wiedzy, przygotowanie merytoryczne, sprawdzanie prac uczniów, ale także budowanie relacji z uczniami, stały kontakt z rodzicami podopiecznych. Trzeba umieć zachować pogodę ducha, cierpliwość, umieć wysłuchać. Każdy nauczyciel wie, że w momencie kiedy sam jest zmęczony, zestresowany, napięty, zły, to ciężko jest o taką jakość relacji….
O tym jak ważne są relacje w szkole, mówi Rita Pierson, nauczycielka z 40-letnim stażem (materiał z polskimi napisami).
Every kid needs a champion - Każde dziecko potrzebuje mistrza
W relacji między matką a dzieckiem bardzo ważne jest wzajemne odzwierciedlanie się, mimika twarzy i jej emocjonalna ekspresja, ton głosu i interakcja. Daje to podstawy do regulowania frustracji i doświadczania poczucia bezpieczeństwa w kontakcie z drugą osobą. O tym jak twarz bez wyrazu, czyli bez wzajemnego odzwierciedlania może być trudna i przerażająca dla dziecka, pokazuje poniższy film prezentujący 2 min eksperyment “Still face”.
Eksperyment "Still Face"
TRE® DLA NAUCZYCIELI
Stan psychiczny nauczyciela jest bardzo ważny. Na nim opierają się jego relacje z uczniami, rodzicami, kolegami z pracy. Stresu w tym zawodzie ciężko uniknąć, ale można sobie pomóc. Jedną z metod, które może wspierać osoby wykonujące ten zawód, jest właśnie stosowanie TRE®. Dzięki temu, że metoda opiera się na zestawie 8 ćwiczeń, każdy może się jej nauczyć i wykonywać w domu, we własnym zakresie, np. po ciężkim dniu w szkole. Zaleca się w pierwszej kolejności umówienie się na sesje indywidualne, aby certyfikowany provider/praktyk TRE® dokładnie pokazał i wyjaśnił zasady stosowania ćwiczeń i co również bardzo ważne, metody autoregulacji drżeń. Polecamy również branie udziału w sesjach grupowych.
KORZYŚCI ZE STOSOWANIA TRE®:
- Stres i napięcia w ciele: Redukuje stres i głębokie napięcia mięśniowe.
- PTSD: Zmniejsza objawy zespołu stresu pourazowego.
- Lęk: Zmniejsza poziom lęku i niepokoju.
- Relacje ludzkie: Poprawia relacje międzyludzkie m.in. w związku, w pracy i w szkole.
- Sen: Poprawia jakość snu, wpływa na jego głębokość i ułatwia zasypianie.
- Trawienie: Poprawia pracę narządów wewnętrznych (m.in. perystaltykę jelit, ułatwia wypróżnianie).
- Hormony: Reguluje układ hormonalny.
- Urazy/operacja: Przywraca sprawność po urazach i operacjach, lepiej goją się dawne urazy ciała.
- Ból: Zmniejsza dolegliwości bólowe, ustają bóle mięśniowe i bóle pleców.
- Elastyczność ciała: Zwiększa elastyczność ciała dodając energii.
- Emocje: Obniżenie stanu nadpobudliwości, powodują wyciszenie i zcentrowanie, poprawia się elastyczność emocjonalna, ułatwiają przeżywanie ciężkiej choroby, dają ulgę w chorobach przewlekłych.
- Relaks: Głęboki relaks osiągnięty poprzez neurogenne drżenia.
- Czucie ciała: Pozwala na poczucie ciała.
- Autoterapia: Metoda autoterapii wspomagająca psychoterapię.
- Energia życiowa: Zwiększa się poziom energii i odporności.
- Naturalna profilaktyka
- Seksualność: wpływa pozytywnie na sferę seksualną.
- Psychoterapia: wspomaga proces psychoterapii.
Polecamy również obejrzenie filmu opowiadającym o TRE® w bardzo przystępnej i miłej formie.
*Źródła:
Materiał merytoryczny częściowo powstał na bazie artykułu „Z klasą. Magazyn dla nauczycieli” nr 01(03)/2016 (znajduje się również pod adresem: https://www.mac.pl/aktualnosci/stres-i-wypalenie-zawodowe-w-pracy-nauczyciela).
FIlm opowiadający o TRE® został przetłumaczony przez Krzysztofa Wadelskiego – uwolnijcialo.pl.